Bona lingvoを読む(エスペラント) - 1-01

Enkonduko(序論その1)

La bona lingvo(良い言語)

本文
Pri la bona lingvo mi babilos kun vi, se vi konsentas. “Bona kiurilate?” vi demandas sendube, konscia pri la multaj sencoj de tiu vorto. “Ĉiel,” mi respondas. Ĝuste tion mi ŝatas pri tiu lingvo, ke laŭ tiom da aspektoj ĝi bonas al mi.
あなたが認めてくだされば、「良い言語」についてお話をしましょう。その単語(bona)の多くの意味に関して、あなたはきっと「どんな具合で、”良い”のでしょうか?」と質問するはず。「いろいろありますよ」と、私の答え。いろいろな側面から私には良いと感じられる時に、その言葉(良い)を、大切に思うのです。
語彙
babili[自]おしゃべりするkonsenti[自][他]承諾する
sendube疑いなくĉiel[副]いろいろと
ĝusteちょうどaspekto外見、側面

本文
Bona en la senco bongusta, ekzemple. Mi ĉerpas ĝuon el ĝi, kompareblan kun la plezuro, kiun havigas bona manĝo aŭ vino riĉ-aroma.
例えば、美味しいという意味の「良い」。私は、美味しい食べ物や香りのよいワインがもたらす楽しみに例えられる喜びを、その言葉から汲み取るのです。
語彙
bongustaおいしいĉerpi引き出す、汲み取るkompareblaたとえられる

本文
Bona kiel bona muziko: orelplaĉa, melodia, ĝojdona per la simpla harmonio de siaj sonoj. Bona, kiel oni parolas pri bona ŝerco: trafa mi trovas ĝin, kapabla bele kaj laŭcele tuŝi.
良い音楽としての”良い”は、ただの音のハーモニーを使って、耳を楽しませ、調べの美しい喜びを与えるものです。良いジョークを話す時の「良い」とは、それが的確で、素晴らしく的確に感動させることができると分かるのです。
語彙
orelplaĉa耳を楽しませるmelodia調べの美しいŝerco冗談
trafa的を射たtuŝi心を打つ

本文
Bona, kiel bona okazo. Vi sopiris havi libron elĉerpitan, kaj jen hazarde en brokanta librejo vi trovas ĝin. Ne perfektan: iom makulitan, kaj kun unu aŭ du paĝoj ete ŝiritaj. Sed ĝi malmulte kostas, kaj vi akceptas ĝin kiel trezoron.
良い出来事の「良い」。(例えば)あなたが売れ切れた本を欲しくてたまらない時に、偶然に古本屋でそれを見つけました。完全なものではなく、少しシミがついて1,2ページ少し破れているものです。だけど、値段が安くて、あなたは宝物のように受け入れるのです。
語彙
sopiri切望するelĉerpita売れ切れたbrokanti中古で売買する
ŝirita裂けた、破れたakcepti[他]受入れる

本文
Simile, esperanton oni povas senti trezoro: ne perfekta, tute certe, sed tio estas bonaĵo; se perfekta, ĝi impresus malpli home. Gravas, ke ĝi kontentigas, ĉar ĝi respondas al sopiro. Bona trovaĵo multaj sentas ĝin.
同じように、みんなエスペラントを宝物のように感じています。たしかに完全でなものではないけれども、それがいいのです。もし、完全だったら、それは少しの人にしか感銘を与えません。重要なことは、憧れに答えているので満足させていることです。多くの人たちは、それを良い拾い物だと感じているのです。
語彙
impresi[他]印象づけるsopiro思慕,あこがれtrovaĵo発見物,拾得物

本文
Morale bona, ankaŭ, ĉar ĝi havas konsideron por la etuloj, por tiuj, kiuj ne apartenas al prestiĝaj kulturoj aŭ al favorata sociklaso.
また、道徳的に良いとは、それが子どものため、名高い文化に属さず、恵まれた社会階層に属さない人たちのために考慮されたものだからです。
語彙
ietuloこどもprestiĝa名高いfavorata恵まれた

本文
Estas pensige vidi, kiel altranguloj miskomprenas sin reciproke, fuŝ-uzante lingvojn, kiujn ili ne regas, aŭ kiel ĝenate ili rilatas inter si pere de tradukistoj, malgraŭ la longaj studoj, la potenco, la povo ne ŝpari. Dum ĉe ni plej ordinaraj homoj, sen mono, sen diplomoj, interkompreniĝas kvazaŭ propralingve. Jes, morale bona, ĉar ĝi montriĝas pli justa ol iu ajn alia metodo interkulture komuniki.
高官たちは使いこなせもしない言語を下手くそに使って、お互いに誤解しあったり、長い間研究もし、権威もあり、出し惜しみもしない通訳者を介してさえも、ぎこちないやりとりをするの見ると、考えさせられます。一方で、お金もなく、学歴もない私たちのようなごく普通の人間が、あたかも自分の言語のように、理解しあっているのです。そうです。道徳的に良いとは、エスペラントが、異文化間の交流をする他のどんな方法よりも公正さが明らかになるからです。
語彙
altranguloj 高官ĝenata困惑した,気詰まりなdiplomo卒業証書
propra自分自身のinterkulture文化間でmontriĝi[自]現れる

本文
Psikologie bona. Ĝi estas kvazaŭ modelo de psika sano. La plimulto el la lingvoj estas nek tre konsekvencaj, nek tre liberaj. Sed nia bona lingvo portas koheron al plej alta supro, kaj lasas al ni pli da libera elekto, en la maniero esprimi nin, ol iu ajn alia komunikilo.
心理学的に良いとは何でしょうか。それは、あたかも精神の健康の典型のようなものです。言語の大多数は、首尾一貫したものでもありませんし、自由なものでもありません。しかし、私たちの良い言語(エスペラント)はてっぺんまで首尾一貫しており、私たちを表現する方法においても、他のどんな言語よりも、より多く自由に選択できるのです。
語彙
konsekvenca首尾一貫した

本文
Tre rigora ĝi estas, kaj postulas disciplinon (ni nur pensu pri la n-finaĵo), sed kadre de tiu rigoro, kiom da libereco ĝi havigas al ni! En kiu lingvo eblas elekti laŭplaĉe inter mi vin dankas, mi dankas vin kaj mi dankas al vi? Inter li ludas gitaron kun fervoro kaj li fervore gitaras?
それはとても厳格であり、また、規律を要求します(語尾の"n"についてだけ気をつけなければならないだけですが…)。しかし、厳格という枠の中で、それはどれほど多くの自由を私たちにもたらしてくれるのでしょうか!(私はあなたに感謝します、という意味で、エスペラントでは、)「mi vin dankas」や「mi dankas vin」や「mi dankas al vi」の中から自由に選べるのです。また、(彼は熱心にギターを弾く、という意味でエスペラントでは)「li ludas gitaron kun fervoro」や「li fervore gitaras」から選べます。他のどんな言語で、気ままに選ぶことができるでしょうか?
語彙
disciplino規律

本文
Precize la rigora senco de la finaĵoj liberigas la koron kaj la menson, stimulas kreemon fekunde. Tial spontaneco trovas en ĝi eblojn plene disvolviĝi, kiuj ne havas similon alilingve. Kiu scias tiel bele akordigi rigoron kun libereco, penson kun sento, tiu estas psike enviinde sana.
明らかに語尾の厳格な意味は心と精神を自由にし、独創性を豊かに刺激します。したがって、その中で自発性が最大限に発展していく可能性(他の言語ではみられないもの)を得るのです。そのように厳格と自由、思考と感情を調和することを心得ているものは、精神的にうらやましいほどに健全なのです。
語彙
stimula刺激するfekunde実り多くkreemo独創性
akordigi調和させるenviinde羨むほどに

本文
Bona en la senco bonkora. Helpema, kiel bona amiko. Kiom da problemoj ĝi helpas solvi ĉe vojaĝantoj! Kiom da ĝojo ĝi alportas, vibrigante la korojn samtakte, kreante tiujn okazojn, en kiuj ni interkulture retroviĝas, ĉefe por amikumi, laŭ la bela, profunde homa esprimo de Roger Bernard! Kiel bone ni sentas nin, babilante per ĝi! Intensan dankemon mi sentas, kiam mi pensas pri tiu aspekto de ĝia boneco: ĝi stimulas bonajn sentojn, kiuj igas la vivon pli riĉa. Ĝi disradias bonecon.
”善良な”という意味の良いは、良い友だちのような世話好きということです。それは、旅行者のどれほど多く問題を解決してくれたでしょうか。ロジャー・べナルドの美しく意味深長な表現によるならば、主に友人をつくるために、ドキドキする心臓を震わせながら作り上げられる文化交流の出来事で、なんと多くの喜びをもたらしてくれるでしょうか。(エスペラントを使って)お話をすると、なんと気持ちがいいことでしょうか。そのような目に見える良い出来事について考えると、私は強い感謝の気持ちを感じるのです。エスペラントは、生活をより豊かにする良い感情を刺激します。それは善良さの光を放っているのです。
語彙

本文
Bona lingvo, kontraste al malbona lingvouzo. Kion signifas uzi malbonan lingvon? Neklara esprimo, eble. Tamen ni diras, ke tiu aŭ tiu bone parolas aŭ verkas, tiu alia malbone. Devas esti io ĝusta en tiu juĝo, eĉ se la meza esperantisto ne povus taŭge precizigi, kio. Jes, pli bona lingvo kaj lingvo malpli bona ekzistas tiusence. Sed kio estas la bona lingvo?
良い言語は、悪い言語の使い方と比較できます。悪い言語を使うとはどういう意味でしょうか?おそらく、不明確な表現のことでしょう。しかし、この人あの人が上手に話したり、本を書いたり、また別の人は下手だとか言いますね。たとえ中級のエスペランティストがそれが何かを詳しく説明することができないとしても、その判断の中で適切なものがなければなりません。そうなのです。良い言語と、あまり良くない言語は、そのような意味で存在するのです。ところで、良い言語とは何でしょうか?
語彙

本文
Pri tiu bona lingvo – en la diversaj sencoj de la vorto – mi ŝatus dividi kun vi la fruktojn de mia meditado. Sed, kiam mi traktos pri punktoj, pri kiuj homoj disopinias, bone konsciu, ke mi esprimos nur mian senton, aŭ la konkludon de mia pripensado, ne “veron”, kiun mi volus trudi, timante, ke, se oni ne respektos ĝin, esperanto disfalos.
良い言語(この単語には様々な意味があるが)について、私の思索の成果をあなた達と分かち合いたいのです。しかし、人々がもっている意見の観点について私が論じようとする場合、私は自分の感情や自分の思索の結論だけを表現するのだということを意識してほしいのです。もし人々が大事に考えなければエスペラントは滅んでしまうのでないかと恐れて、私が無理やり押し付ける『真理』ではありません。
語彙

本文
Mi fidas je la sana prudento de nia kolektivo. Esperanto, kiel ĉiu vivanta lingvo, prezentas diversajn formojn; ili estas kelkfoje tre rivalaj, ĉar ili spegulas konkurajn konceptadojn pri la esenco de monda komunikilo. Eble du formoj de esperanto kunekzistos senĝene, same kiel nun kunekzistas la brita kaj la usona formoj de la angla. Sed pli probable la historia evoluo favoros unu el tiuj formoj. Miaopinie, neniu aŭtoritato elektos. Decidos, nekonscie, la uzantaro, laŭ ekvilibro inter bezonoj kaj ebloj, inter diversaj manieroj taksi belecon kaj klarecon. Instinkte ĝi trovos, kio plej bone taŭgas por ĉiuj en la lingvo-evoluiga ludo. Tiel ja lingvo disvolviĝas. Kaj, kvankam tion multaj ŝajne ankoraŭ ne rimarkis, esperanto ne plu estas projekto; ĝi estas lingvo.
私は、私たちの共同体の健全な分別に信頼をおいています。生きた言語としてのエスペラントは、様々な形態を提示しています。世界のコミュニケーションの手段について競争関係を反映しているので、それらは幾度も張り合う関係にあります。おそらくエスペラントの2つの形体は障害なく共存しています。それは、英語には英国式と米国式が共存しているのと同じようなものです。しかし、おそらくは歴史の進展がその形体のひとつに恩恵を与えるでしょう。私の意見では、誰も権威を選ばないでしょう。必要性と可能性、美しさと明確性を扱う様々な方法の間のバランスに従って、エスペラントの使用者は無意識的に決めていくでしょう。言語の進化ゲームの中で全体のために何が最も適しているかを、本能的に分かるでしょう。このように言語はまさしく展開しているのです。そして、多くの人たちはまだ気づいていないかもしれませんが、エスペラントはプロジェクトではなく、言語だということなのです。
語彙

本文
Jes, pri ĉio ĉi mi dezirus ĉi-verke babili. Sed, eble, unue, mi klarigu, kial.
さて、私はこのすべてについて、この本でお話しようと決めました。先ず第一に、その理由を明らかにしましょう。
語彙