エスペラント語の修正版として開発された人工言語、国際補助語です。

Prepozicioni. 前置詞 その2(lor-ye)編

80.
— Lor = en la tempo di, samtempe kam :
「lor」=〜の時に、〜と同時に
Lor vua nasko;
「Lor vua nasko」(あなたの誕生当時に)
lor mea mariajo;
「lor mea mariajo」(私の結婚当時に)
lor la tertremo di…;
「lor la tertremo di…」(〜の地震当時に)
en la realeso, la homi esas egala nur lor sua nasko e lor sua morto *1.
「en la realeso, la homi esas egala nur lor sua nasko e lor sua morto」(現実的には、人間は生まれる時と死ぬ時にだけ、平等である)

81.
— Malgre = sen impedesar da…, sen cedar a…
「malgre」=〜によって妨げられることなしに、〜に譲歩することなしに、(〜にも拘わらず、〜に反して)
Ex. : Il sucesis malgre omna obstakli;
(例):「Il sucesis malgre omna obstakli」(あらゆる障害にも拘わらず、彼は成功した)
il departis malgre sua matro o : malgre la impero di sua patrulo.
「il departis malgre sua matro o : malgre la impero di sua patrulo」(彼は自分の母に反して出発した、自分の父の指示に反して)
Quale on vidas, malgre povas havar kom komplemento persono o kozo *2.
承知のように、「malgre」には補語として人やモノがくる。

82.
— Per indikas l'instrumento di la ago, to quo uzesas pro produktar olu, la moyeno :
「per」は、行為の道具を示す。それを生み出すために使われるもの。手段。
skribar per plumo, per krayono;
「skribar per plumo, per krayono」(ペンで書く、鉛筆で書く)
sendar per posto; mortigar per hungro;
「sendar per posto」(郵便で送る)、「mortigar per hungro」(飢えで殺す)
li interbatis per pugni;
「li interbatis per pugni」(彼が拳で乱闘した)
il suocidis per revolvero;
「il suocidis per revolvero」(彼はリボルバーで自殺した)
persuadar per dolceso;
「persuadar per dolceso」(優しさで説得する)
vu kovros la amasi de betravi per palio.
「vu kovros la amasi de betravi per palio」(あなたは藁で、ビートの山を被うだろう)
Precize pro ke per indikas instrumento, moyeno, lu ne darfas uzesar avan la aganto en la komplemento dil verbo pasiva, sive ta aganto esas persono od animalo, sive ol esas kozo;
「per」は機器、道具を示しているので、受動動詞の補語として行為者の前に使ってはいけない。行為者とは人あるいは動物であったり、モノであったりする。
nur da uzesas takaze : lu esas tote kovrita da nivo.
このような場合に「da」が使われる。「lu esas tote kovrita da nivo」(それは雪によって完全に覆われている)
Se vu hezitos inter da e per, chanjez la formo pasiva a formo aktiva : la nivo tote kovris la tekti.
「da」と「per」の間でためらうならば、受動態から能動態に変えなさい。「la nivo tote kovris la tekti」(雪がその屋根を完全に覆っていた)
Do la nivo esas la aganto en la frazo pasiva; konseque on devas uzar da (ne per) avan olu.
故に、「雪」はこの受動態の文では行為者である。従って、行為者の前に(「per」ではなく)「da」を使わなければならない。

83.
– Po preiras la kozo kambie donata; ol indikas equivalo :
「po」は交換で与えられた物の前について、等価を表す。
me kompris la domo po quaradek mil franki = me pagis quaradek mil franki po la domo; sigari po dek centimi.
「me kompris la domo po quaradek mil franki」(私は4万フランで家を買った)=「me pagis quaradek mil franki po la domo」(私はその家に4万フランを支払った)。「sigari po dek centimi」(10センチモの葉巻)
— Me kompris dek sigari po un franko (sume).
「Me kompris dek sigari po un franko (sume)」(私は1フランで10本の葉巻を買った《合わせて》)
Se on volas dicar : sigari di qui singla kustas un franko, on dicas : sigari po un franko single.
もし「sigari di qui singla kustas un franko」(1本1フランの葉巻)と言いたければ、「sigari po un franko single」(1本、1フランの葉巻)と言える。
Silko po kin franki (singla) metro; me kambiis mea biciklo po un plu nova.
「Silko po kin franki (singla) metro」(1メートル5フランの絹)、「me kambiis mea biciklo po un plu nova」(私はもっと新しい一台の自転車を買った)
Il pagis la glorio po sua vivo.
「Il pagis la glorio po sua vivo(彼は自分の命をもって、その名誉に支払った=彼は名誉のために命をかけた)」
Me defensus ta afero mem po mea sango.
「Me defensus ta afero mem po mea sango」(私は自らの血でもってそのことを防御した)
Po quante vu vendas ta flori? la senco esus : kad vu vendas li grandaquante, mikraquante, grose o detale?
「Po quante vu vendas ta flori?」(その花をどれほどの単位で売っているのか?)。この意味は「kad vu vendas li grandaquante, mikraquante, grose o detale?」(あなたはその花を大量で売っているのか、それとも少量で、あるいは大雑把な長量で、あるいは小売しているのか?)
Por indikar l'unajo kun qua relatas la preco on uzas la prepoziciono por.
価格に関係する単位を示すために、前置詞「por」を使っている。
Ex. : On abonas ta revuo po dek e du franki por yaro.
例):「On abonas ta revuo po dek e du franki por yaro」(一年13フランで雑誌を購読する)
On darfas anke dicar : po dek e du franki yare.
これは次のようにも言うことができる。「po dek e du franki yare」(年間12フランで)
Esus neutila uzar po (od irg altra prepoziciono) avan komplemento direta : omna (o singla) libro kustas tri franki (e ne : po tri franki).
直接補語の前では「po」(あるいは他の前置詞)を使うことは役に立たないかもしれない。「omna (o singla) libro kustas tri franki」(すべての本(一冊の本)は3フランの価格だ)では、「po tri franki」とは言わない。

84.
—Por indikas la skopo, la koncernato, la profitanto o nur destinario.
「por」は、目的、当事者、受益者、受信者を示す。
Ex. : Por quo vu volas havar pekunio?
例):「Por quo vu volas havar pekunio?」(あなたは何のためにお金がほしいのか?)
por komprar to quon me bezonas.
「por komprar to quon me bezonas」(私が必要としているものを買うために)
On manjas por vivor, on ne vivas por manjor.
「On manjas por vivor, on ne vivas por manjor」(人は生きるために食べのであって、食べるために生きるのではない)
Me kompris ludili por mea infanti.
「Me kompris ludili por mea infanti」(私の小児のためにおもちゃを買った)
Ica letropapero esas por tu e ta kuverti por me.
「Ica letropapero esas por tu e ta kuverti por me」(この便箋はお前のためのもので、その封筒は私のためのものだ)
La evento esas fortunoza por ilu, ma desfortunoza por vi.
「La evento esas fortunoza por ilu, ma desfortunoza por vi」(この事件は彼にとって幸運であるが、あなたにとっては不運である)
Me havas nulo por skribar, nek plumo, nek krayono *3.
「Me havas nulo por skribar, nek plumo, nek krayono」(私は書くためのものを何も持っていない、ペンも鉛筆も。)
On uzas por avan l'unajo kun qua relatas la preco.
価格に関係する単位の前に「por」を使う
(Videz po pri ca punto.)
(この点については、「po」を参照せよ)

85.
— Pos relatas nur la tempo. Ol esas juste la konreajo di ante. (Videz ica.) Ol signifikas « plu fore kam… » (en la tempo).
「pos」は時間にのみ関係している。「ante」の反対である(「ante」を参照)。(〜よりもさらに早期に)という意味である。
Ex. : To eventis pos mea departo.
例):「To eventis pos mea departo」(その出来事は私の出発後に起きた)
Me certe arivos pos elu.
「Me certe arivos pos elu」(私は確実に彼女の後に到着するだろう)
Quon li agos pos mea morto?
「Quon li agos pos mea morto?」(私の死後に、彼は何をするのだろうか?)
Me atestas, ke il dicis to ante tua fratulo ed avan tu, nule pos ilu, quale il asertas; e me savas lo tre certe, nam omno eventis koram me.
「Me atestas, ke il dicis to ante tua fratulo ed avan tu, nule pos ilu, quale il asertas; e me savas lo tre certe, nam omno eventis koram me」(彼があなたの兄の《言う》前にそのことを、あなたの面前で、言ったのであって、彼が主張するように、彼の後には誰も言っていないことを、私は証言する。《つまり》全ては私の目の前で起こったのだから、私は確実にそのことを知っているのだ)

86.
— Preter = pasinte apud (ulu od olu) ed irante plu fore kam (li).
「preter」=(人、物)の傍らを通りすぎて、(人、物)よりも速く行って。
Ex. : Ni rajuntis li ye la halteyo, ma iris preter li e preter omni quin ni renkontris, til ke ni atingis la portuo.
例):「Ni rajuntis li ye la halteyo, ma iris preter li e preter omni quin ni renkontris, til ke ni atingis la portuo」(私達は駅のところで彼らを追いついたが、港に到着するまで、彼らを追い越し、出会ったすべての人を追い越した)
— Ni iris preter lia fenestri, malgre lia signi e voki.
「Ni iris preter lia fenestri, malgre lia signi e voki」(彼らの合図や招き声があったにもかかわらず、私達は彼らの窓を通りすぎてしまった)
— Li preter-vehis ni, ma salutis ni afable, pasante.
「Li preter-vehis ni, ma salutis ni afable, pasante」(彼らは私達を乗り物で追い越したが、通り過ぎながら、彼らは私達に快く挨拶した)
— Pro quo camatine vu iris preter mea pordo, sen haltar dum kelk instanti?
「Pro quo camatine vu iris preter mea pordo, sen haltar dum kelk instanti?」(今朝、あなたは、少しの間も立ち止まらずに、私の家のドアを通しすぎたのは、なぜのなのか?)

87.
— Pri = koncerne, relate.
「pri」=〜に関して、〜に関係して
Ex. : libri pri filozofio.
例):「libri pri filozofio」(哲学に関する本)
Il esas tre erudita pri historio.
「Il esas tre erudita pri historio」(彼は歴史に関してとても博学だ)
Parolez a ni pri la linguo internaciona e pri vua voyaji.
「Parolez a ni pri la linguo internaciona e pri vua voyaji」(国際語とあなたの旅行について私達に話して下さい)
Nultempe uzez, vice pri, sive de, malgre l'exemplo di la Latina, sive sur malgre l'exemplo di ula lingui vivanta.
「pri」の代わりに「de」や「sur」を使うべきでない。ラテン語の例では「de」もあり、ある諸言語の例では「sur」もあるわけであるが。
Ma tre reguloze vu darfas uzar koncerne, relate qui expresas la sama ideo kam pri, ma en formo triople plu longa.
しかし、本格的に「konserne」を使ってもよい。これは「pri」と同じ概念を表現するけれども、3倍の長さになる。

88.
— Pro = per efiko od efekto di…
「pro」=〜の効力や効果を用いて
Ex. : Il mortis pro hungro;
例):「Il mortis pro hungro」(彼は飢えのために死んだ);
me tremas, ne pro timo, ma pro koldeso;
「me tremas, ne pro timo, ma pro koldeso」(私は恐怖のためでなく、寒さのせいで、震えている)
el agas tale pro jaluzeso.
「」(彼女は嫉妬のせいでそんな行動をする)
Pro quo tu ploras? pro ke Petrus batis me.
「Pro quo tu ploras?」(なぜ君は話しているのか?)、「pro ke Petrus batis me」(ペトリュスが私を打ったからだ)
Se on atencos, ke ta prepoziciono fakte konocigas de quo venas la efekto produktita (exemple « hungro » en : il mortis pro hungro) on komprenos, ke ol havas kelka afineso kun de.
もし、その前置詞「pro」が、生じた効果から由来するものが何であるかを知らせるものであることを注目するならば(例えば、「il mortis pro hungro」(彼が飢えが原因で死んだ)の中の「hungro」)、「pro」は、「de」といくらかの類似点をもつ。
Co explikas, ke en ul okazioni, ol povas esar remplasata del prepoziciono de.
ある場合には、「pro」は、前置詞「de」と取って代わることができることは、明白である。
Ex. : il mortis de hungro expresas la kauzo dil morto (hungro) tam juste kam : il mortis pro hungro.
例):「il mortis de hungro」は、「il mortis pro hungro」と同じように正しく、死因(飢え)を説明している。
Same : el esas malada pro o de febro.
同じく、「el esas malada pro o de febro」(彼女は熱病だ)《訳注》(前置詞は「pro」でも「de」でもよい)

89.
— Proxim = ye mikra disto de la punto indikata, ne for olu.
「proxim」=示された点から小さな距離で、それから遠く離れていない
Ex. : Me plantacigis kelka florarbusti proxim la domo.
例):「Me plantacigis kelka florarbusti proxim la domo」(私は家の近くに花の咲く低木をいくらか植えた)
Kande il sentis su proxim la morto.
「Kande il sentis su proxim la morto」(彼は死が近くにある感じた時)
Ta prepoziciono esas la kontreajo de for.
この前置詞は、「for」の反対語である。
Kun olu la vicineso restas min granda kam kun apud.
「proxim」での近隣性は、「apud」より小さい。
(Videz ica e an, qua indikas ne nur vicineso, ma kontigueso o kontrakto.)
(「apud」「an」を参照せよ。「an」は近隣性だけでな隣接あるいは、接近を示している。

90.
– Segun = sen eskartar de…, konforme a…
「segun」= 〜から退くことなく、〜に従って
Ex. : ni vivez segun la nova precepto :
例):「ni vivez segun la nova precepto」(新しい教えに従って生きていこう)
« amez l'una l'altra, quale me amis vi » e ne segun l'anciena : « okulo po okulo e dento po dento ».
「« amez l'una l'altra, quale me amis vi » e ne segun l'anciena : « okulo po okulo e dento po dento »」(『私があなた達を愛したように、お互いに愛し愛し合いなさい』、そして、『目には目を、葉に歯を』という古い教えに従うことなく。)
— Il agis segun sua opiniono.
「Il agis segun sua opiniono」(彼は自分の意見に従って行動した)
To ne esas permisata segun la lego.
「To ne esas permisata segun la lego」(それは、法律に従って許可されてはない)
Arkitekturo segun la gusto di Renesanco.
「Arkitekturo segun la gusto di Renesanco」(ルネサンス風の建築様式)
Pikturo (kopiuro) segun Rafael.
「Pikturo (kopiuro) segun Rafael」(ラファエルに従う模写画)
Nultempe uzez segun vice per. Do dicez : el esis la perfekta portreto di sua patrulo per (e ne : segun) sua boneso e honesteso *4.
「per」の代わりに「segun」を使ってはいけない。従って、次のように言いなさい。「el esis la perfekta portreto di sua patrulo per (e ne : segun) sua boneso e honesteso」(彼女は、自らの善良さと正直さにおいては、父親の完全な肖像画(うり二つ)であった)

91.
— Sen esas la kontreajo di kun. (Videz ica.) Ol indikas l'absenteso, la manko dil persono o kozo nomata:
「sen」は、「kun」の反義語。(「kun」を参照せよ)。不在、人やモノの欠乏を示す。
Il arivis sen sua amiko; me ne povus vivar sen tu.
「Il arivis sen sua amiko」(彼は友達も不在で到着した)、「me ne povus vivar sen tu」(私はあなたがいなくては生きることができなかったかもしれない)

92.
— Sub indikas la situeso di ulo (od ulu) relate to quo esas supere ed en la sama vertikal direciono :
「sub」は、同じ垂直方向の上位にある関係において、何か(人、物)の位置を示す。
la kato dormas sub la tablo.
「la kato dormas sub la tablo」(猫がテーブルの下で寝ている)
Me refujis sub la hangaro pro la pluvo qua faleskis.
「Me refujis sub la hangaro pro la pluvo qua faleskis」(私は降り始めた雨のため、車置き場の下に避難した)
La muso kuris (ad)sub la armoro. (Komp. sur).
「La muso kuris (ad)sub la armoro」(ネズミが戸棚の下を(の方へ)走った)。比較「sur」

93.
— Super (sen kontakto kun la objekto) = D. über, oberhalb; E. over, above; F. audessus de; I. sopra, al disopra; S. por encima de sobre.
「super」(対象との接触なく)=《独》「über」「oberhalb」;《英》「over」「above」;《仏》「audessus de」;《伊》「sopra」「al disopra」;《西》「por encima de sobre」
Ex. : qua nombrizos la steli qui brilas en la cielo super ni?
例)「qua nombrizos la steli qui brilas en la cielo super ni?」(私達の上空にある輝く星たちを誰が数えるのだろうか?)
La vento pulsis l'aeroplano super la maro (o, se to esas necesa por indikar translaco, adsuper la maro).
「La vento pulsis l'aeroplano super la maro」(風が海の上空で飛行機を押し動かした)(もし、動きを示すために必要であるならば、「adsuper la maro」(海に向かって上昇する)となる。
La muevi flugas super la maro ed ofte pozas su lejere sur olua ondi.
「La muevi flugas super la maro ed ofte pozas su lejere sur olua ondi」(カモメたちが海の上空を飛び、しばしば海の波の上に軽々と浮かんでいる)
Atencez ne uzar super o sur vice pri.
「pri」の代わりに「super」や「sur」を使わないように注意せよ。

94.
— Sur indikas la situeso di ulo (od ulu) relate to quo esas plu infre, en kontakto kun olu ed en la sama direciono :
「sur」は、接触し、同じ方向でより下にあるものに関係しているモノ(人)の位置を示している。
La navi vehigas sur l'oceano homi, bagaji e vari.
「La navi vehigas sur l'oceano homi, bagaji e vari」(船が人や手荷物や商品を海の上を運送する)
La kato saltis adsur la table por kaptar olu.
「La kato saltis adsur la table por kaptar olu」(猫がそれを捕まえるためにテーブルの上に飛び乗った)
Metafore : havar autoritato sur judiciisti; havar yuri sur la krono; prenar afero sur su *5. (Komp. sub.)
比喩として)「havar autoritato sur judiciisti」(裁判官たちの上の権威を持つ)、「 havar yuri sur la krono」(王位の上の権利を持つ)、「prenar afero sur su」(自らの物事を取る)。(比較「sub」)

95a.
— Til indikas la termino en la spaco o tempo.
「til」は、空間あるいは時間の用語を示す。
Ex. : Ni irez til la frontiero; vartez til mea retroveno.
例):「Ni irez til la frontiero」(開拓前線まで行こう)、「vartez til mea retroveno」(私が戻るまで待ってくれ)
Til uzesas kun de por indikar spacal o tempal intervalo :
「til」は、時間空間の間隔を示すために「de」を伴って使われる。
de lundio til jovdio; de Calais til Dover.
「de lundio til jovdio」(月曜日から木曜日まで)、「de Calais til Dover」(カレーからドーバーまで)
Il indikas anke minimo :
これは、最小限度も示す。
il spensis de cent til duacent franki, o simple : il spensis til duacent franki.
「il spensis de cent til duacent franki」(彼は100フランから最低200フランは使った)、もっと単純に言えば「il spensis til duacent franki」(彼は最低限度200フランは使った)
Til signifikas, ke on atingas la limito indikata.
「til」は、示された限度に達すること意味する。
Kande la limito indikata esas, ne punto, ma ula intervalo, on devas kompletigar l'indiko, dicante precize :
示された限度が点ではなく区間である時は、正確に述べて、その表示を理解させなければならない。
« til la komenco o fino di… » od : « til la yaro 1912 exkluzite o inkluzite (od exkluzita, inkluzita) » *6.
「til la komenco o fino di…」(〜の始まりから終わりまで)、「til la yaro 1912 exkluzite o inkluzite (od exkluzita, inkluzita)」(1912年を除外したその年まで、あるいは1912年を含んだその年まで)

95b.
— Tra — de un latero od extremajo a l'altra, interne.
「tra」=ひとつの辺(先端)から別の辺(先端)までの内部で
Ex. : Li pasis tra la foresto. Il sinkis sua espado tra ilua pektoro.
例):「Li pasis tra la foresto」(彼らは森を通過した)、「Il sinkis sua espado tra ilua pektoro」(彼は自らの胸を貫いて剣を沈めた)

95c.
— Trans — adsur l'altra latero.
「trans」=別の辺の上に。
Ex. : On pasas tra la rivero per vadeyo e trans olu per ponto.
例):「On pasas tra la rivero per vadeyo e trans olu per ponto」(浅瀬を使い、橋を使って、川をわたる)
Ne irez trans la lago, nam ibe vu jenesus dal turisti.
「Ne irez trans la lago, nam ibe vu jenesus dal turisti」(その湖を渡ってはいけない、そこでは観光客によって邪魔されるから)

96.
— Ultre = adjunte ad :
「ultre」=〜に加えて:
Ultre mea matrala linguo, me savas la Germana.
「Ultre mea matrala linguo, me savas la Germana」(私は自分の母国語の他に加えて、ドイツ語が分かる)
Me esis tre charjita, nam ultre mea valizo, me portis du grosa paki.
「Me esis tre charjita, nam ultre mea valizo, me portis du grosa paki」(手荷物に加えてニつの大きな荷物を運んだので、とても悩まされた)
Ultre esas nur prepoziciono. Ni donez un plusa exemplo :
「ultre」は前置詞に過ぎない。もうひとつに例をあげよう。
« Ultre mea repasto, me prenis kafeo kun glaseto de brandio » *7.
「Ultre mea repasto, me prenis kafeo kun glaseto de brandio」(食事に加えて、私はブランデー、グラス1杯入りのコーヒーを取った)
Ne konfundez ultre a exter, trans, o ecepte.
「ultre」を、「exter」「trans」「ecepte」と混同してはいけない。

97.
— Vice = remplase…; od indikas ago kontrea, quan on opozas ad altra.
「vice」=「remplase…」(〜に取って代わって)、あるいは反対の行為、別のものに逆らう行為を示す。
Ex. : Il parolis vice la prezidero; il ludas vice laborar.
例):「Il parolis vice la prezidero」(彼は大統領の代わりに話した)、「il ludas vice laborar」(彼は仕事をする代わりに遊ぶ)
Ta prepoziciono uzesas kom prefixo, en sua senco internaciona : vice-administero, viceprezidero, vice-sekretario, vice-rejo, vice-rejeso, e. c.
この前置詞は国際的な意味で接頭辞として使われている。「vice-administero」(副行政官)、「viceprezidero」(副議長)、「vice-sekretario」(副書記)、「vice-rejo」(代官)、「vice-rejeso」(副王位)など。
Ol ludas anke la rolo di adverbo.
「vice」は副詞の役割も持っている。
Ex. : Pro ke la prezidero esis absenta, me parolis vice (lu).
例):「Pro ke la prezidero esis absenta, me parolis vice (lu)」(大統領が不在だったので、私が代わりに話した)
Il devus skribar sua letri, vice (to) il babilas.
「Il devus skribar sua letri, vice (to) il babilas」(彼は手紙を書かなければならなかったのに、その代わりに喋っている)

98.
— Ye esas propoziciono di senco nedeterminita, quan on uzas nur en la kazi ube nul altra prepoziciono postulesas da la senco.
「ye」は不確定の意味の前置詞であり、その意味を要求される他の前置詞がない場合にだけ、使われる。
Ol indikas nome la loko o la dato exakta di evento, di fakto.
「ye」はいわゆる出来事、事実の正確な場所や日付を示す。
Ex. : Ye l'angulo di la strado; ye la dekesma kilometro; ye dimezo; ye la lasta foyo.
例):「ye l'angulo di la strado」(通りの角で)、「ye la dekesma kilometro」(10キロメートル目に)
Pro ke ol indikas la loko, on uzas lu por precizigar la koncernata parto di la korpo :
これは場所を示しているので、体の関係する部分を明確にするために「ye」を使う。
me doloras ye la kapo; il prenis elu ye la tayo; il kaptis la kavalo per lazo ye la kolo.
「me doloras ye la kapo」(私は頭が痛い)、「il prenis elu ye la tayo」(彼は彼女の腰を抱えた)、「il kaptis la kavalo per lazo ye la kolo」(彼は、投げ縄で馬の首を捕まえた)
Esus tote ne justa dicar, quale la Franca : per la tayo, per la kolo, nam nek la tayo, nek la kolo esas l'instrumento di la ago; or ni vidis ke per indikas sempre l'instrumento, la moyeno uzata.
フランス語のように「per la tayo」「per la kolo」と言うのは、全く正しくはないだろう。なぜなら、腰も首も行為の道具ではないからだ。それはそうと、「per」は常に道具、使われる手段をしてしていることを私達は知っているのだ。

99.
— Kande la prepoziciono uzata ne indikas per su la chanjo di loko e nulo altra komprenigas la translaco, ma nur lore, on montras ta chanjo adjuntante ad a la prepoziciono : ad-en, ad-sur, adsub, ad-super, e. c., quale ni ja vidis.
使われる前置詞は前置詞自身を使って場所の変化を示すことはできず、他の何ものも平行移動を理解させることはできない。しかしその時だけ、前置詞に「ad」をつけることで、その変化を表すことができる。我々がすでに見てきたように「ad-en」「ad-sur」「adsub」「ad-super」など。
On darfas uzar o ne la streketo, do skribar ad-en o aden, e. c.
ハイフンを使わなくとも良いので、 「ad-en」あるいは「aden」などと書いても良い。
Ex. : Il kuris de la salono aden la koqueyo. Kun ad sola on ne savus kad il eniris o ne en la koqueyo.
例):「Il kuris de la salono aden la koqueyo」(彼は広間から調理室へかけて行った)。「ad」単独だけでは、彼が調理室の中に入って行ったのか、入っていないのかを知ることができないかもしれない。
Ma me dicos : pozez la lampo sur la tablo (sen ad), nam videble la lampo ne esis antee sur la tablo, altre me ne dicus pozar lu sur ta moblo.
しかし私は、「ad」を使わずに「pozez la lampo sur la tablo」と言えるだろう。なぜなら、 以前にテーブルの上にランプはなかったからだ。それ以外に、私は「pozar lu sur ta moblo」(その家具の上にそれを置く)とは言えない。
Agez tale en omna kazi analoga.
類似するすべての場合に、そのように行いなさい。

100.
— La prepozicioni formacas derivaji (per -a, -e, -o) se la signifiko lo permisas *8.
意味が許せば、前置詞は(「-a」「-e」「-o」)を用いて)派生語を形成する。
Ex. : avana, avane, avano; dopa, dope, dopo *9; apuda, apude; cisa, cise; transa, transe; fora, fore; proxima, proxime; suba, sube; sura, sure; supera, supere; extera, extere; dume; antea, antee; kontrea, kontree; retroa, retroe, e. c.
例):「avana」(前の)「avane」(前に)「avano」(前);「dopa」(後ろの)「dope」(後ろに)「dop」(後方);「apuda」(傍らの)「apude」(傍らに);「cisa」(手前の)「cise」(手前に);「transa」(向こうの)「transe」(向こうに);「fora」(離れた)「fore」(離れて);「proxima」(近くの)「proxime」(近くに);「suba」(下の)「sube」(下に);「sura」(上の)「sure」(上に);「supera」(上方の)「supere」(上方に);「extera」(外部の)「extere」(外部に);「dume」(その間に);「antea」(以前の)「antee」(以前に);「kontrea」(反対の)「kontree」(反対に);「retroa」(後方への)「retroe」(後方へ)など。
Quale on vidis per la supera exempli, nula prepoziciono (mem ti qui finas per e) darfas uzesar kom adverbo sen adjuntar l'adverbal dezinenco -e (kontree, antee).
上記の例で見てきたように、副詞の形式語尾「-e」をつけることなく、副詞として使われる前置詞はない(たとえ、語尾が「e」である前置詞でも)。(「kontree」「antee」)

101.
— On ne dicas ene ma interne (de l'adjektivo interna); nek eke, ma extere, ne pere, ma mediace (di); pro ke la vorti interne, extere, mediace expresas l'ideo adminime tam bone ed esas quik komprenata da milioni de homi, quin ene, eke, pere astonus e trublegus.
「ene」と言わずに(「interna」の副詞形)「interne」と言う。同じく「eke」ではなく「extere」、「pere」ではなく「mediace (di)」。なぜなら、「interne」「extere」「mediace」という語句は、少なくとも良く表現しており、百万人の人たちにも、速く理解されるからである。「ene」「eke」「pere」では、その人たちはびっくりし、悩むことになる。
Ne konfundez supere a supre, nek sube ad infre o base.
「supere」(上方に《対象から離れた》)と「supre」(上に《高い位置に》)を混同してはいけない。また「sube」(下に)と、「infre」(下底に)「base」(底に)を混同してはいけない。
Supre ed infre havas senco absoluta, ed indikas loki o parti en determinita objekto :
「supre」と「infre」は絶対的意味を持っており、確定された対象の場所、部分を示している。
la supro (o suprajo), la infro (o infrajo) *10.
「la supro (o suprajo)」(頂上)、「la infro (o infrajo)」(底)
Supere ed sube havas senco relativa, ed indikas nur situeso o direciono relate punto determinita : t. e. nivelo plu o min alta.
「supere」「sube」は相対的意味をもっており、位置あるいは確定された地点に関係する方向だけ(すなわち他のものとの水準)を示している。
Exemple, konsiderante domo kun sis etaji e parolante de la vidpunto di ta, qua logas sur la triesma, la supera etaji esas la quaresma, la kinesma e la sisesma, ma la supra etajo esas nur la sisesma;
「Exemple, konsiderante domo kun sis etaji e parolante de la vidpunto di ta, qua logas sur la triesma, la supera etaji esas la quaresma, la kinesma e la sisesma, ma la supra etajo esas nur la sisesma」(例えば、6階の建物を考慮して、3階に住んでいる者の観点から話すならば、その上階には4階、5階、6階があるが、最上階は6階だけである)
la suba etaji esas la duesma, l'unesma e la ter-etajo, ma l'infra esas nur la lasta *11.
「la suba etaji esas la duesma, l'unesma e la ter-etajo, ma l'infra esas nur la lasta」(その下の階は2階、1階そして地下室があるが、一番下(底)は、最後の(地下室)である)
Konseque en citado, on devas dicar : videz supere (e ne supre), videz sube (videz infre signifikus : videz ye l'infro (infra parto) di la pagino, ex. en « infra noto »).
従って引用の中では、次のように言わなければならない。「videz supere」(上を見よ《「supre」ではない》)、「videz sube」(下を見よ)。「videz infre」というと、「(頁の)下の部分を見よ」という意味になるだろう。例えば「infra noto」(下記の注)
Fine remarkez, ke la supro o suprajo ne esas sempre nek necese la somito, nam ol povas esar larja e plana; on ne parolas pri la somito di moblo, di domo; la suprajo di la tero tote ne identeskas kun la somiti di la monti.
最後に注意しなければならないことは、「supro」「suprajo」(上部)は必ずしも頂上ではないことだ。なぜなら「上部」はゆったりとして平らであるかもしれないからだ。「on ne parolas pri la somito di moblo, di domo」(家具や家のてっぺんについて、話されていない)、「la suprajo di la tero tote ne identeskas kun la somiti di la monti」(地上のてっぺんは、山の頂上とは全く一致しない)
On anke devas ne konfundar infra e basa : infra relatas la loko o situeso, basa la dimensiono.
また、「infra」「basa」を混同してはいけない。「infra」は、場所や位置に関係しており、「base」は面積、次元に関係している。
La infra etajo di domo povas esar alta, e mem la maxim alta; kontraste la supra etajo povas esar tre basa.
「La infra etajo di domo povas esar alta, e mem la maxim alta」(家のてっぺんの階は高い可能性があり、最も高いのだ)。「kontraste la supra etajo povas esar tre basa」(対照的に、上部の階は低い可能性もある)
102.
— Pri la komplemento di adverbo prepoziciona observez ico :
前置詞的副詞の補語について、(以下の)このことを観察せよ。
Existas adverbi derivita qui pleas la rolo di prepozicioni e konseque havas komplemento, quale la vera ed originala prepozicioni.
本物で本来的な前置詞のように、前置詞の役割を演じ、補語も持っている、派生された副詞が存在する。
Pri ta komplemento on agas quale pri la komplemento dil vorto fonta : Koncerne, relate, ecepte ulu od ulo, pro ke on dicas koncernar, relatar, eceptar ulu od olu *12.
その補語については、本来の動詞の補語について次ように対処される。「koncerne ulu od ulo」(人あるいは物に関して)、「relate ulu od ulo」 (人あるいは物に関係して)、「ecepte ulu od ulo」(人あるいは物を除いて)
Simile ad, konforme ad, pro ke on dicas : simila ad, konforma ad.
「simile ad」(〜に似て)、「konforme ad」(〜に応じて)となるが、なぜなら「simila ad」「konforma ad」というからである。
Do juste la prepoziciono preiranta la komplemento dil vorto fonta.
ゆえに、これは本来の動詞の補語に先立つ前置詞なのである。
Same pri : diverse de (o kam), aparte de, dextre di, sinistre di, funde di, okazione di, pro ke on dicas : diversa de (o kam), aparta de, la dextro di, la sinistro di, la fundo di, l'okaziono di, e.c.
つぎの語句についても同様である。すなわち「diverse de (o kam)」(〜よりも多様に)、「aparte de」(〜とは別に)、「dextre di」(〜の右に)、「sinistre di」(〜の左に)、「funde di」(〜の底に)、「okazione di」(〜が起きた時に)。なぜなら、「diversa de (o kam)」(〜よりも多様な)、「aparta de」(〜とは別の)、「la dextro di」(〜の右)、「la sinistro di」(〜の左)、「la fundo di」(〜の底)、「l'okaziono di」(〜の場合)と言えるからである。
Ma preferez la propozicioni primitiva a l'adverbi prepoziciona, kande nul specal motivo konsilas ici.
しかし、特別な動きが助言されていない時は、副詞的な前置詞よりも、本来的前置詞の方を好んだほうがよい。
Exemple, pri, segun, inter esas preferinda kam, koncerne, relate, konforme a, meze di.
例えば、「pri」「segun」「inter」の方が、「 koncerne」「relate」「konforme a」「meze di」よりも望ましい。
Mem ica lasta darfas uzesar nur se la senco esas vere : en la mezo di,
特に最後の語句は、意味が本当に「en la mezo di」である時に限り、使ってもよい。
exemple : meze di la chambro = en la mezo di la chambro.
例)「meze di la chambro」=「en la mezo di la chambro」(部屋の真ん中で)
Ma meze di mea amiki nule equivalas : inter mea amiki.
しかし「meze di mea amiki」は「inter mea amiki」に相当しない。
Sempre dicez pro e ne kauze di, plu o min Franca idiotismo.
常に「kauze di」ではなく、「pro」と言いなさい。多かれ少なかれ、フランス語の慣用句なのだから。

103.
— La plaso dil komplemento di irga prepoziciono (primitiva, derivita o kompozita) fixigesas da ica general regulo : ol devas sempre sequar nemediate la prepoziciono, sen ul ecepto.
すべての前置詞(本来的な前置詞、派生された前置詞、複合的な前置詞)の補語の位置は、次のような一般的規則によって決められる。すなわち、その位置は例外なく、前置詞の直ぐ後に置かなければならない。
To esas tre importanta por evitar l'obskuraji ed ambiguaji, quin produktas en la Angla ed en la Germana, exemple, la prepozicioni qui sequas lia komplemento, o mem preiras e sequas ta komplemento.
このことは、不明瞭さや両義性を避けるためにとても重要である。英語やドイツ語では、不明瞭さや両義性が生じている。たとえば、補語が後に来る前置詞が、補語の前に来たり後になったりしているのだ。

104.
— Omna prepozicioni darfas uzesar avan infinitivo ed en la sama kazi por qui on uzus li avan equivalanta substantivo.
すべての前置詞は、不定詞の前で使うことができる。また同等の名詞の前に使われる場合にも同様だ。
Ex. : il kantas pos drinkar (quale : pos drinko);
例)「il kantas pos drinkar」(彼は飲んだ後に歌う)、「pos drinko」のように使われる。
il manjas ante departar (quale : ante sua departo);
「il manjas ante departar」(彼は出かける前に食べる)。「ante sua departo」のように使われる。
me ne povus facar to sen esar sustenata *13 (quale : sen susteno);
「me ne povus facar to sen esar sustenata」(私は支援されることなくそれをなすことはできない)。「sen susteno」のように使っている。
vu facas ad ilu troa honoro per diskutar kun ilu (quale : per vua diskuto);
「vu facas ad ilu troa honoro per diskutar kun ilu」(あなたは彼と議論することで彼に対する過度の敬意を見せている)。「per vua diskuto」のように使っている。
il esas malada pro tro laborir (quale : pro troa laboro);
「il esas malada pro tro laborir」(彼は働き過ぎて具合がよくない)。「pro troa laboro」のように使っている。
mea laboro konsistos en montrar (quale : en montro).
「mea laboro konsistos en montrar」(私の仕事は見せることで成り立つだろう)。「en montro」のように使われている。
Ma kande la prepoziciono indikata dal senco esas di o ad, esas ordinare plu bona ne expresar olu, nam la kuntexto suficas por sugestar lu.
しかし、もし意味によって示された前置詞が「di」や「ad」のときは、それをよりよく表現できないことが一般的である。なぜなら、文脈(こコンテキスト)が、それを示唆するために充分であるからだ。

105.
— Vice l'expresuro « la fakto di » sequata da infinitivo, on darfas uzar nur l'artiklo kun ta infinitivo.
不定詞が従う「la fakto di」という表現の代わりに、その不定詞を伴う冠詞だけを使うこともできる。
Ex. : « Ne la fakto (di) ebriigar su konstitucas l'alkoholismo, ma la fakto (di) drinkar kustume alkoholo » povas e darfas esar expresata ne min klare e plu kurte per : Ne la ebriigar su konstitucas l'alkoholismo, ma la drinkar kustume alkoholo; ed altramaniere : la alkoholismo konsistas ne en la ebriigar su, ma en la drinkar kustume alkoholo.
例)「Ne la fakto (di) ebriigar su konstitucas l'alkoholismo, ma la fakto (di) drinkar kustume alkoholo 」(酔うという事がアルコール中毒の構成要素となるのではなく、アルコールを習慣的に飲むということがアルコール中毒の構成要素となる)。上記の表現は、下記の表現をもちいて、もっと短く、明確に表現することができるし、表現しても良い。「Ne la ebriigar su konstitucas l'alkoholismo, ma la drinkar kustume alkoholo」。そして別の方法では、「la alkoholismo konsistas ne en la ebriigar su, ma en la drinkar kustume alkoholo」(アルコール中毒は、酔うことではなく、アルコールを習慣的に飲むことである)
— Altr exemplo : « Ne la fakto (di) timar nulo konstitucas kurajo, ma la fakto (di) afrontar danjeri malgre la pavoro, quan on sentas pro li »;
別の例文)「Ne la fakto (di) timar nulo konstitucas kurajo, ma la fakto (di) afrontar danjeri malgre la pavoro, quan on sentas pro li」(何も恐れないことが勇敢を構成するのではなく、危険の恐れを感じたとしてもその危険に立ち向かうことである。)
plu kurte per : Ne la timar nulo konstitucas kurajo, ma la afrontar danjeri malgre la pavoro quan on sentas pro li.
下記ではもっと短くなる。「 Ne la timar nulo konstitucas kurajo, ma la afrontar danjeri malgre la pavoro quan on sentas pro li」
Ma ca exempli di rara kazi ne devas instigar vu ad uzar l'artiklo nediskrete e tedante avan l'infintivo (quale se la substantivi ne plus existus), e dicar exemple : la studiar e la muzikar esis lua delici, vice : la studio e la muziko esis lua delici.
しかし、この稀なケースの例は、(名詞がもはや存在していないように)不定詞の前に冗漫で目立つように冠詞をあえて使うべきでない。例えば、「la studio e la muziko esis lua delici」(研究と音楽は彼の楽しみだった)の代わりに「la studiar e la muzikar esis lua delici」というように。

106.
— Prepozicioni kun verbi.
動詞付きの前置詞
— L'uzado di prepozitioni kun verbi esas un del maxim granda desfacilaji dil vivanta lingui.
動詞付きの前置詞は、現存する諸言語の最も難しい問題のひとつである。
En nia linguo ica desfacilajo esas grandaparte vinkita per l'injenioz institucuro *14, ke la verbo esas transitiva en omna posibla kazi.
我々の言語(イド語)では、この困難は、動詞がすべての場合において他動詞的であるという独創的な仕組みで大部分、克服している。
Yen kelka exempli ube nia linguo fixigis la verbo kom transitiva : aludar, bezonar, disponar, diletar, regnar…
ここに、イド語が他動詞として動詞を整えた諸例がある。すなわち、「aludar」(暗に指す)、「bezonar」(必要とする)、「disponar」(〜をほしいままにする)、「diletar」(〜に趣味を持つ)、「regnar」(支配する)…
(Altra avantajo di la verbi transitiva esas, ke on povas uzar li en pasivo,
他動詞の別の利点は、それを受動態で使うことができることである。
Ex. : se on dicas : regnar lando, homi, on povas dicar : lando regnata (da ta suvereno) e parolar pri regnati.
例)もし、「regnar lando, homi」(国を、人を支配する)という時は、「lando regnata (da ta suvereno)」(君主によって支配されている国)と、「parolar pri regnati」(服従者たちについて話すこと)と言うことができる。
Se on dicas : plura autori laboris ica libro, on povas dicar : ica libro laboresis da plura autori.
もし、「plura autori laboris ica libro」(複数の著者が、この本を編集した)と言うなら、「ica libro laboresis da plura autori」(この本は複数の著者によって編集された)と言うことができる。
Duesma moyeno faciligar l'uzado di prepozicioni, e la sola regulo sequenda en nia linguo esas : selektar la prepozicioni segun lua propra senco, tote ne segun la verbi od altra vorti, qui akompana lu.
前置詞の使い方を容易にする第二の方法と、イド語の従うべき唯一の規則は、その意味に従って前置詞を選択することであって、前置詞を伴う動詞あるいは別の動詞に従うことではない。
Ex. : absolvar ulu de kulpo; adicionar un nombro ad altra; konvinkar ulu pri ulo, e. c.
例)「absolvar ulu de kulpo」(誰かを無罪放免にする)、「adicionar un nombro ad altra」(1を別の数字に加える)、「konvinkar ulu pri ulo」(《事》について《人》に説得する)、など。
Fine on devas ne iterar sen neceseso la prepoziciono; generale, ne esas utila uzar lu en e dop la verbo.
最後に、必要なく前置詞を繰り返してはいけない。一般的に、動詞の中と後に前置詞を使うことは役に立たない。
Suficas exemple dicar : irar ek la chambro, portar ulo ek la chambro (o : forportar, se on volas expresar l'ideo di forigo); pozar lampo sur tablo (vice : ekirar ek…, ekportar ek…, surpozar sur…).
例えば「irar ek la chambro」(部屋から出る)、「portar ulo ek la chambro」(部屋から《物を》運ぶ)というだけで充分である。(もし「片付ける」という概念を表現したいなら、「forportar」を使う)。「pozar lampo sur tablo」(テーブルの上にランプを置く)。(「ekirar ek…」、「ekportar ek…」、「surpozar sur…」の代わりに)
Pri la prepoziciono ye, pro ke ol esas tante komoda, on ne devas tro uzar olu.
前置詞「ye」については、とても便利なので、使いすぎるべきでない。
Exemple, on povas dicar plu bone : abundar de (quale plena de, richa de, nam de indikas la kontenajo);
例えば、「abundar de」(〜が沢山ある。「de」は中身を意味しているの「plena de《〜で満ちている》」「richa de《〜で豊富だ》」)
acendar de (indikas l'origino);
「acendar de」(〜で興奮する。「de」は由来を示す)
konvinkar pri;
「konvinkar pri」(について説得する)
komprenar per, o sub;
「komprenar per, o sub」(〜で理解する)
reverencar ad (ad indikas la skopo di l'ago);
「reverencar ad」(〜にお辞儀をする。「ad」は高位の対象を示す)
e forsan mem (quale agas korekte kelka samideani) : chanjar ad, edukar ad; nam to esas konforma a l'esencal ideo di la prepoziciono ad.
前置詞「ad」の本質的な概念に一致しているので、(同志たちの数名が行なっているように)、おそらく「chanjar ad」(に変わる)、「edukar ad」(に教育する)も。
Aparte, chanjar ad… esas certe plu logikala kam chanjar en…, malgre l'exemplo di D. F. (cetere, D. uzas anke zu ed E. to).
特に、「chanjar ad…」は「chanjar en…」よりも確かに論理的である。ドイツ語やフランス語の例があるにもかかわらずだが。(その他に、ドイツ語では前置詞「zu」、英語では前置詞「to」を使っている)
— (Segun L. COUTERAT e P. de JANKO, Progreso, II, 458).
(L・クーチュラとP・ド・ジャンコによる。「Progreso」誌第2巻458頁)

コメントをかく


「http://」を含む投稿は禁止されています。

利用規約をご確認のうえご記入下さい

Menu

イド語文法編(4)

Wiki内検索

メンバーのみ編集できます